Teachers as Classroom Researchers

เมื่อครูต้องมีบทบาทเป็นนักวิจัย แล้ว วิจัย คือ อะไร ❓

“วิจัยในความหมายของนักการศึกษา คือ กระบวนการแสวงหาความรู้ ความจริง หรือคำตอบของปัญหาอย่างเป็นระบบ มีการทำงานที่เป็นขั้นตอนโดยใช้ระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์ เก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ และตีความข้อมูลอย่างมีเหตุผล สู่การลงข้อสรุป สร้างองค์ความรู้ใหม่ ยืนยันความรู้เดิม หรือพัฒนาวิธีการ แนวคิด และการปฏิบัติให้มีความถูกต้อง น่าเชื่อถือ และสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้”

เมื่อกระบวนการวิจัย ทำงานร่วมกับการศึกษา เราจะเรียกว่า “วิจัยทางการศึกษา” 📚ซึ่งเป็นกระบวนการที่นักการศึกษาค้นคว้าอย่างเป็นระบบ โดยใช้ระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์ เพื่อแสวงหาความรู้ ความเข้าใจ และข้อค้นพบที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษา การเรียนรู้ การสอน หลักสูตร ผู้เรียน ครู และบริบททางการศึกษา ทั้งในระดับนโยบายและระดับปฏิบัติ

เป้าหมายของวิจัยทางการศึกษา คือการอธิบาย ปรับปรุง และพัฒนาคุณภาพการศึกษาให้สอดคล้องกับบริบทสังคมและการเปลี่ยนแปลงของโลก 🌍

การวิจัยทางการศึกษามีได้หลายรูปแบบ เช่น เชิงปริมาณ เชิงคุณภาพ แบบผสม และการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ซึ่งผลการวิจัยสามารถนำไปใช้พัฒนาหลักสูตร พัฒนาครู และปรับปรุงการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ✨

แต่เมื่อครูต้องทำบทบาททั้ง “ครูผู้สอน” และ “นักวิจัย” ไปพร้อมกัน กระบวนการนี้เรียกว่า การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนแบบวงจร CAR (Classroom Action Research) ซึ่งเป็นวงจรการเรียนรู้ของครู ที่ทำหน้าที่เสมือนนักวิจัยในชั้นเรียนของตนเอง

ในห้องเรียนที่การเรียนรู้เกิดขึ้นจริง ครูไม่ใช่เพียงผู้ถ่ายทอดความรู้ แต่คือ นักวิจัยในพื้นที่การเรียนรู้ของตนเอง ครูตั้งคำถามจากปัญหาจริง สังเกตพฤติกรรมและความคิดของผู้เรียน วิเคราะห์หลักฐานการเรียนรู้ และปรับวิธีการสอนอย่างเป็นระบบ เพื่อยกระดับการเรียนรู้ของผู้เรียนอย่างต่อเนื่อง ✨

🔄 CAR กับกระบวนการเรียนการสอน ทำงานร่วมกันอย่างไร ?

คำถามนี้ อาจารย์มีเรื่องเล่าของห้องเรียน 📚 ที่เชื่อว่าเราสามารถใช้เทคโนโลยีในการทำให้ผู้เรียนได้เรียนรู้มโนมติทางวิทยาศาสตร์ที่ซับซ้อนได้ และเปลี่ยนแปลงมโนมติที่คลาดเคลื่อนเป็นมโนมติที่สมบูรณ์ผ่านการทำงานที่เป้นระบบของทีมครูบนฐานความเชื่อว่า iPad สนับสนุนวิธีการสอนที่ทำให้ผู้เรียนได้วางแผน ออกแบบ และสร้างสรรค์ Project ตามที่พวกเขาสนใจ และนำไปสู่วิธีการเรียนรู้ใหม่ๆ ของผู้เรียนได้

กรณีตัวอย่างนี้เป็น ห้องเรียนวิทยาศาสตร์ 🔬 ที่ครูเผชิญกับปัญหาของผู้เรียนมี มโนมติทางวิทยาศาสตร์ที่คลาดเคลื่อน เนื่องจากเป็นเรื่องที่เป็นนามธรรม และกิจกรรมการเรียนรู้ในบทเรียนที่ผ่านมา ผู้เรียนไม่สามารถ จับต้องได้จริง

ครูจึงใช้ กระบวนการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน (CAR) 🔄 มาพัฒนากระบวนการเรียนการสอน โดยใช้ iPad 📱 เป็นเครื่องมือในการสร้าง แบบจำลองทางวิทยาศาสตร์ ที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ อธิบายปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ โดยใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และ หลักฐานเชิงประจักษ์

จากปัญหาของผู้เรียน นำไปสู่การตั้ง คำถามวิจัยของครู ❓ ว่า การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยี iPad สามารถพัฒนามโนมติทางวิทยาศาสตร์ของผู้เรียนได้หรือไม่ อย่างไร

จุดเริ่มต้นของการได้มาซึ่งคำถามวิจัยนี้ เกิดจากการทีมครูและอาจารย์ร่วมกันสะท้อนคิดจากข้อมูลที่ครูได้รวบรวมและนำออกแบบโครงร่างการวิจัยโดยใช้ Plan of Action Checklist ในหนังสือ Research for Educators

ภาพที่ 1 Plan of Action Checklist

ครูได้ออกแบบและพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ควบคู่กับการดำเนินการวิจัยที่เน้นการวางแผน การลงมือปฏิบัติการสอน การสังเกตรวบรวมข้อมูล และการสะท้อนคิดจากการปฏิบัติ

ภาพที่ 2 กิจกรรมการจัดการเรียนรู้และผลงานของผู้เรียน

 ในห้องเรียนนี้ครูได้มีการเก็บรวบรวมข้อมูลพฤติกรรมการเรียนรู้ และความเข้าใจในมโนมติทางวิทยาศาสตร์ของผู้เรียนผ่านบรรยากาศในชั้นเรียน อนุทินการเรียนรู้ ชิ้นงานของผู้เรียนที่พัฒนาจากการใช้ iPad นำมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) ด้วย Number มีการใส่รหัส (Coding) ตามกลุ่มของมโนมติทางวิทยาศาสตร์ 

ภาพที่ 3 การวิเคราะห์ข้อมูล และการนำเสนอผลวิจัย

และนำเสนอเป็นผลวิจัยในบทความวิจัย 📄 เพื่อเป็นแนวทางให้คุณครูท่านอื่นที่เผชิญปัญหาเดียวกันสามารถนำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ของตนเองได้ เมื่อครูมีบทบาทเป็น นักวิจัย  ห้องเรียนจะกลายเป็น พื้นที่ทดลองอย่างปลอดภัย  เป็นพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ตั้งคำถาม  วางแผน  ออกแบบ  และสร้างความเข้าใจทางวิทยาศาสตร์ด้วยตนเอง โดยมีเทคโนโลยีอย่าง iPad  เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยบันทึกหลักฐานการเรียนรู้ สนับสนุนการคิดเชิงระบบ และเปิดทางสู่การเรียนรู้เชิงลึกและสร้างสรรค์ ✨

CAR ในชั้นเรียนนี้กับทีมครูเปรียบเสมือน วงจรการเรียนรู้ 🔄 หรือวิถีของการหาคำตอบที่พวกเราสนใจ ร่วมมือกันออกแบบ  และลงปฏิบัติ จนนำไปสู่การสะท้อนคิด และได้แนวปฏิบัติที่ดีของการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในบทเรียน  ขณะเดียวกันทีมครูได้สร้าง แพลตฟอร์มของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ 🌐 พัฒนาการปฏิบัติการสอนของตนเองอย่างต่อเนื่อง ซึ่งย่อมตามมาด้วยประเด็นท้าทายที่ครูจะได้เผชิญ เป็นวิถีการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบของ วงจรการพัฒนาวิชาชีพครู 👩‍🏫

จริงๆ แล้ว CAR สามารถนำมาใช้ในการพัฒนาผลลัพธ์ที่เต้องการให้กิดขึ้นกับผู้เรียนในหลายมิติโดยครูหรือโรงเรียน ดังแผนภาพ

ภาพที่ 4 ผลลัพธ์การเรียนรู้

แผนภาพนี้นำเสนอผลลัพธ์ของผู้เรียน และสิ่งที่โรงเรียนสามารถใช้กระบวนการวิจัยร่วมกับการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามาพัฒนา ส่งผลเชื่อมโยงต่อคุณภาพผู้เรียนได้อย่างรอบด้าน ไม่เพียงแค่ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แต่ครอบคลุมถึงทัศนคติ การมีส่วนร่วม ความคิดสร้างสรรค์ ประสบการณ์    การเรียนรู้เชิงลึก และสภาพแวดล้อมการเรียนรู้โดยรวม ซึ่งเหมาะสำหรับใช้เป็นกรอบในการสะท้อนผล (reflection) หรือประเมินผลการพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้ในสถานศึกษา 🏫

บทเรียน การเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา เป็นตัวอย่างของการสร้าง สภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่เอื้อต่อความคิดสร้างสรรค์  ซึ่งเป็นบรรยากาศการเรียนรู้ที่เปิดกว้าง ปลอดภัย และสนับสนุนให้ผู้เรียนได้ ทดลองคิดและลงมือทำ  ส่งเสริมการคิดริเริ่ม การสร้างแนวคิดใหม่ และการแก้ปัญหาอย่างหลากหลาย 💡

ผู้เรียนมี เจตคติเชิงบวกต่อการเรียนรู้  และมีส่วนร่วมในการเรียนรู้อย่างแท้จริง ทั้งในด้านพฤติกรรม ความคิด และอารมณ์ 🧠

ในระบบนิเวศการเรียนรู้ลักษณะนี้ ผู้เรียนเป็น เจ้าของการเรียนรู้ (Ownership)  โดยเริ่มต้นจากความสนใจของตนเอง เชื่อมโยงความรู้ วิเคราะห์ สังเคราะห์ และสามารถนำความรู้ไปใช้ในสถานการณ์ใหม่ได้ 🔄

ท้ายที่สุด ผู้เรียนเกิด การเรียนรู้เชิงลึก  และสามารถสร้าง มโนมติทางวิทยาศาสตร์ที่สมบูรณ์ ได้อย่างมีความหมาย ✨

แนวทางการจัดการเรียนรู้ของห้องเรียนตัวอย่างที่อาจารย์นำเสนอ การเรียนรู้ที่เกิดขึ้น       มิใช่เกิดกับผู้เรียนเท่านั้น การเรียนรู้ยังเกิดขึ้นกับทีมครู ที่มาร่วมกำหนดประเด็นที่ต้องการพัฒนาหรือคำถามที่ต้องการคำตอบ ระบุผลการพัฒนาที่คาดหวัง วางแผน ออกแบบ และร่วมดำเนินการสอน จนนำไปสู่การรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ผลและร่วมสะท้อนคิด ถอดบทเรียนผลการศึกษาเป็นแนวปฏิบัติที่ดี 

สร้างแรงบันดาลใจกับแหล่งเรียนรู้เพิ่มเติม

Research for Educators https://books.apple.com/th/book/research-for-educators/id1088992950

Research Plan-of-Action Checklist in Numbers https://education-static.apple.com/research-for-educators/1-student-attitudes-coding-rubric.pages

Code your Data http://education-static.apple.com/research-for-educators/1-student-attitudes-coding-rubric.pages

Enter your Datahttp://education-static.apple.com/research-for-educators/1-student-attitudes-data-template.numbers

Visualize your Data http://education-static.apple.com/research-for-educators/1-student-attitudes-visualize-your-data.numbers

Original Research Article https://education-static.apple.com/research-for-educators/1-student-attitudes-research-article.pdf