สอนเรื่องเซลล์ให้นักเรียนว้าว ด้วยกระบวนการสอนแบบ EQD process และสนุกกับการอภิปรายด้วย Freeform

อยากสร้างห้องเรียนที่นักเรียนแลกเปลี่ยนเรื่องเซลล์กันได้อย่างสนุกสนานจัง!

จะพัฒนาทักษะการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนยังไงดี? นักเรียนไม่ตอบเลย!??

จะบันทึกและประเมินความรู้เรื่องเซลล์และทักษะของนักเรียนได้อย่างไรนะ?

คำถามเหล่านี้มักเกิดขึ้นทุกครั้งเมื่อเปิดเทอมใหม่ นักเรียนระดับชั้น ม .4 ที่ยังไม่รู้จักกัน มักจะมีความกังวลกับการถูกตัดสินจากครูและเพื่อน กังวลกับเรื่องใหม่ๆที่ต้องเรียน ส่วนครูเองก็ยังไม่รู้จักนักเรียน เราจะสร้างห้องเรียนเรื่องเซลล์ที่สนุกสนาน เป็นพื้นที่ปลอดภัยและเปี่ยมไปด้วยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้อย่างไร คำตอบอยู่ที่นี่แล้ว!

ในการจัดการเรียนการสอนเรื่องเซลล์ รายวิชาชีววิทยา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 แผนจัดการเรียนรู้เรื่อง การจำแนกประเภทของเซลล์

จุดประสงค์การเรียนรู้

ด้านความรู้ นักเรียนอธิบายและสรุปความแตกต่างระหว่างเซลล์โปรคาริโอต และยูคาริโอต ได้ถูกต้อง และอธิบายและสรุปความแตกต่างของส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์ของเซลล์พืชและสัตว์ได้ถูกต้อง

ด้านทักษะกระบวนการ นักเรียนอภิปรายและแสดงความคิดเห็นในชั้นเรียนจากสถานการณ์ที่กำหนดให้ได้อย่างมีเหตุผล และสืบค้นข้อมูลและลงข้อสรุปได้

ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ นักเรียนใฝ่เรียนรู้และมีความมุ่งมั่นในการทำงาน

จากวัตถุประสงค์การเรียนรู้ข้างต้นนำไปสู่การออกแบบกระบวนการจัดการเรียนการสอน ที่ใช้วิธีการสอนแบบผสมผสาน EQD process ซึ่งประกอบขึ้นจากตัวอักษรทั้ง 3 ตัว โดย E ย่อมาจาก 5Es คือกระบวนการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะ Q ย่อมาจาก Question การจัดการเรียนการสอนด้วยการตั้งคำถาม D ย่อมาจาก Discussion การจัดการเรียนการสอนด้วยการอภิปราย มุ่งเน้นให้นักเรียนเกิดการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการตั้งคำถามและการอภิปรายด้วยการสื่อสารเชิงวิทยาศาสตร์

โดยมีกระบวนการจัดการเรียนการสอน ดังนี้

ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ ครูนำเข้าสู่กิจกรรม “เซลล์นี้ของใครกันนะ” เพื่อเริ่มประเด็นการอภิปรายด้วยการใช้ Freeform

สถานการณ์ปัญหาเพื่อนำเข้าสู่กิจกรรมการเรียนการสอน

ภาพข้อมูลและคำถามเกี่ยวกับเซลล์

ภาพตัวอย่างการแสดงความคิดเห็นของนักเรียน

ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา ครูตั้งคำถาม “นักเรียนต้องการข้อมูลใดเพิ่มอีกหรือไม่” เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนตั้งคำถามและหาคำตอบด้วยตนเอง ครูให้ข้อมูลเกี่ยวกับเซลล์เพิ่มเติม เพื่อร่วมกันอภิปรายด้วยการใช้ Freeform

ตัวอย่างการตั้งคำถามเพิ่มเติมของนักเรียนเพื่อนำไปสู่การหาคำตอบด้วยตนเอง

ภาพข้อมูลเพิ่มเติมที่สร้างข้อสงสัยให้ตั้งคำถามต่อและอภิปรายร่วมกัน

ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป นักเรียนแบ่งกลุ่ม 4-5 คน เพื่อสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติม นักเรียนอภิปรายร่วมกับเพื่อนในกลุ่มย่อย จากนั้นอภิปรายร่วมกันทั้งชั้นเรียน เพื่อตอบคำถาม “เซลล์ที่ครูนำเสนอคือเซลล์ประเภทใด” “เซลล์โปรคาริโอตและยูคาริโอตต่างกันอย่างไร” “ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์ของเซลล์พืชและเซลล์สัตว์ต่างกันอย่างไร” นักเรียนสรุปความรู้ลงใน Freeform และอภิปรายร่วมกันเพื่อประเมินกันและกัน

ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ นักเรียนแต่ละกลุ่มสืบค้น ยกตัวอย่างสิ่งมีชีวิตอื่นๆนอกเหนือจากที่เรียนในวันนี้ เพื่อค้นหาสิ่งมีชีวิตที่มีความซับซ้อนในการจัดจำแนกว่าเป็นพืชหรือสัตว์ จัดทำเป็นชิ้นงาน infographic และนำมาจัดแสดงในห้องเรียนในคาบถัดไป 

ตัวอย่างชิ้นงานที่เกิดจากขั้นขยายความรู้(1)

ตัวอย่างชิ้นงานที่สร้างจาก Freeform และเล่นการวาด

ขั้นที่ 5 ขั้นประเมิน ครูใช้ Freeform ในการประเมินแบบ realtime นักเรียนประเมินตนเอง ประเมินเพื่อนในกลุ่ม และสรุปสิ่งที่ตนเองได้เรียนรู้และทักษะที่ได้พัฒนา

ภาพการประเมินชิ้นงานของนักเรียนด้วย Freeform

โดยหัวใจสำคัญในทุกขั้นตอนของการจัดกิจกรรมที่เน้นการตั้งคำถามและอภิปราย คือ การสร้างพื้นที่ปลอดภัยในชั้นเรียน กระตุ้นความสนใจให้อยากสื่อสาร มีการประเมินผลและสะท้อนกลับเพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

ภาพกิจกรรมการจัดการเรียนการสอน(1)

ภาพกิจกรรมการจัดการเรียนการสอน(2)

ภาพกิจกรรมการจัดการเรียนการสอน(3)

การใช้ Freeform ในกิจกรรมการเรียนการสอนช่วยให้นักเรียนมีอิสระในการตั้งคำถามและอภิปราย

ตัวอย่างการใช้ Freeform ในการแสดงความคิดเห็นร่วมกัน

การใช้ Freeform ในคาบเรียนแรกที่นักเรียนได้พบครู คาบเรียนแรกของบทเรียนใหม่ จะช่วยกระตุ้นความสนใจให้อยากสื่อสาร ลดกำแพงระหว่างครู นักเรียน และระหว่างนักเรียนด้วยกัน ผ่านสถานการณ์ปัญหาทางชีววิทยาที่น่าสนใจ

ตัวอย่างสถานการณ์ปัญหาชีววิทยา

Freeform ช่วยลดความกังวลของนักเรียน สร้างพื้นที่ปลอดภัยในห้องเรียนได้จริง นอกจากนี้ยังช่วยให้ครูสามารถประเมินผลและเก็บข้อมูลของนักเรียนได้สะดวก รวดเร็ว และพัฒนาทักษะการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนได้อีกด้วย

“แล้วคุณล่ะ? จะออกแบบบรรยากาศในห้องเรียนอย่างไร เพื่อให้เกิดการอภิปรายและตั้งคำถามอย่างอิสระ ลองใช้ Freeform ดูสิ —- เพราะนักเรียนพูดอาจไม่ใช่เพราะมั่นใจในคำตอบ แต่เพราะเขารู้ว่าเสียงของเขามีความหมาย”

ไอเดียการประยุกต์ใช้ Freeform ในชั้นเรียนอื่นๆ

กิจกรรมการออกแบบพิมพ์เขียวทางวิศวกรรม

กิจกรรมการออกแบบงานศิลปะ

กิจกรรมการสร้างตัวอักษร

กิจกรรมการวางแผนการเรียนรู้เชิงประวัติศาสตร์

แหล่งเรียนรู้เพิ่มเติม

1. https://education.apple.com/learning-center/T055837A-th_TH?cid=pm-th-atlc-na-edu-eccreate-btsstudent24
2. https://education.apple.com/resource/250012021

แหล่งอ้างอิง

1. https://education.apple.com/learning-center/T055841A-th_TH?cid=pm-th-atlc-na-edu-eccreate-btsstudent24
2. https://education.apple.com/learning-center/T050388A-th_TH?backTo=%2Fsearch%2Fcontent%3Fquery%3Dfreeform%26page%3D1