Challenge-Based Learning กับการพัฒนาทักษะผู้ประกอบการ ผ่านบทเรียนเถ้าแก่น้อย ป.6

✨ ผู้เรียนจะได้เรียนรู้อะไรจากบทเรียน “เถ้าแก่น้อย” ผ่านกระบวนการ Challenge-Based Learning ?

💰 คิดต้นทุน–กำไรแบบผู้ประกอบการ

คำนวณและประยุกต์ใช้ต้นทุน กำไร ขาดทุน เพื่อวางแผนธุรกิจเบื้องต้นได้จริง

📱 ใช้เทคโนโลยีสำรวจถนนถลาง

ใช้ iPad บันทึกภาพ เก็บข้อมูล และทำแผนที่เพื่อเข้าใจบริบทธุรกิจในพื้นที่

🧠 วิเคราะห์ข้อมูลสร้าง Big Idea

เชื่อมโยงข้อมูลจากพื้นที่ ตั้งคำถามสำคัญ และกำหนดโจทย์ธุรกิจของทีม

🧩 ตัดสินใจอย่างมีเหตุผล

เลือกคำถามหลัก พร้อมอธิบายเหตุผลและวางแผนการทำงานเป็นขั้นตอน

🤝 ทำงานเป็นทีมเหมือน Start-up

สื่อสาร รับฟัง และร่วมกันพัฒนาไอเดียธุรกิจ

🗂️ ออกแบบธุรกิจด้วย BMC

สร้าง Business Model Canvas ที่ครบองค์ประกอบสำคัญ

🎤 นำเสนอผลงานต่อชุมชน

สื่อสารไอเดียและกระบวนการ พร้อมรับข้อเสนอแนะเพื่อต่อยอด

🌟 ผลลัพธ์การเรียนรู้

ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้เรื่องต้นทุน กำไร และขาดทุนกับสถานการณ์จริง โดยนำไปใช้วางแผนธุรกิจเบื้องต้น พร้อมใช้เทคโนโลยีดิจิทัลสำรวจและเก็บข้อมูลจากพื้นที่วัฒนธรรมถนนถลางอย่างมีประสิทธิภาพ ข้อมูลที่ถูกเก็บช่วยให้ผู้เรียนคิดวิเคราะห์ กำหนด Big Idea และตั้งคำถามสำคัญที่สะท้อนปัญหาและโอกาสในพื้นที่ได้อย่างเหมาะสม

กระบวนการทำงานร่วมกันในทีมส่งเสริมทักษะการสื่อสาร การรับฟังความคิดเห็น และความรับผิดชอบร่วม ผู้เรียนร่วมกันแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ และสามารถออกแบบ Business Model Canvas ที่เชื่อมโยงข้อมูลพื้นที่กับแนวคิดธุรกิจได้อย่างเป็นระบบ และมีเหตุผลรองรับการตัดสินใจทุกขั้นตอน

ท้ายที่สุด ผู้เรียนสามารถสื่อสารและนำเสนอแนวคิดธุรกิจต่อเพื่อน ครู และชุมชนได้อย่างมั่นใจ พร้อมเปิดรับข้อเสนอแนะเพื่อนำไปปรับปรุงต่อยอด กระบวนการทั้งหมดสะท้อนให้เห็นถึงพัฒนาการด้านการคิดเชิงระบบ การแก้ปัญหาจากสถานการณ์จริง และคุณลักษณะของผู้ประกอบการรุ่นเยาว์ในบริบทถลางอย่างชัดเจนและมีความหมาย

ภาพที่ 1 กระบวนการ Challenge-Based Learning (CBL)

การประยุกต์ใช้แอปพลิเคชันในแต่ละขั้นของ Challenge-Based Learning (CBL)

✨ ขั้น จุดประกายและตั้งคำถาม (Engage)

แอปที่ใช้: Apple Maps, Safari, Freeform, Pages

🔍 ขั้นสำรวจ เก็บข้อมูล และวิเคราะห์ (Investigate)

แอปที่ใช้: Camera, Apple My Maps, Notes, Padlet

🚀 ขั้นออกแบบ สร้างสรรค์ และนำเสนอ (Act)

แอปที่ใช้: Pages / Keynote, iMovie

⭐️ Phase 1 ตั้งโจทย์ความท้าทายจากบริบทถลาง (Engage)

คาบเรียนวันนี้เริ่มต้นแบบไม่เหมือนทุกครั้ง ครูเปิดคลิปเล่าประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของถนนถลางผ่านสไลด์ Keynote ภาพตึกชิโน–โปรตุกีสสีอ่อน ๆ เสียงผู้คนเดินผ่าน และกลิ่นอายของเมืองเก่าที่คุ้นเคย ปรากฏขึ้นในสายตาของเด็ก ๆ อย่างมีชีวิตชีวา

คำถามง่าย ๆ ถูกโยนออกมาว่า

“ถ้าให้เราสร้างธุรกิจเล็ก ๆ เพื่อชุมชนถลาง…เราควรเริ่มจากอะไร?”

เพียงเท่านั้น เด็ก ๆ ก็เริ่มมองพื้นที่คุ้นเคยด้วยสายตาใหม่

ด้วย iPad ในมือ นักเรียนลองเปิด Apple Maps เพื่อดูภาพรวมของถนาง กำหนดขอบเขตพื้นที่ และเล่าประสบการณ์ที่ตนเองเคยมี บางคนเคยไปเดินถนนคนเดิน บางคนเคยกินโรตีเจ้าเด็ด บางคนเคยถ่ายรูปที่กำแพงสตรีทอาร์ต ทุกเรื่องเล่าถูกนำมาเป็นจุดเริ่มของการค้นหา โอกาส

ภาพที่ 2 นักเรียนสำรวจพื้นที่ด้วย Apple Maps

จากนั้นทุกคนเรียกใช้ Safari เพื่อค้นหารูปภาพ ร้านค้า วัฒนธรรม และมุมที่สนใจ ก่อนจะลากภาพเหล่านั้นลงใน Freeform แล้วพูดคุยแลกเปลี่ยนกันอย่างสนุก เด็กแต่ละกลุ่มเริ่มเห็นสิ่งที่ดึงดูดใจตนเอง อาหาร สถาปัตยกรรม ร้านค้าเล็ก ๆ หรือเรื่องราวของผู้คนในชุมชน 

ภาพที่ 3 ระดมไอเดียบน Freeform

สุดท้าย เด็ก ๆ รวมกลุ่มกัน จัดหมวดหมู่ไอเดีย เลือก Big Idea ของทีม และบันทึกลงใน Pages พร้อมระดมสมองว่า Big Idea นี้มี ปัญหา โอกาส จุดเด่น อะไรบ้าง ก่อนจะสรุปเป็น คำถามสำคัญ (Essential Question) ของทีม

การเรียนรู้ในวันนี้จึงเป็นการ “เปิดประตู” ให้เด็ก ๆ มองชุมชนด้วยความหมายใหม่   ยังไม่ต้องออกไปเดินจริง แต่ใจและความคิดของพวกเขาเริ่มออกเดินทางแล้ว

ภาพที่ 4 สรุป Big Idea ใน Pages

🌟 Phase 2 สำรวจพื้นที่ เก็บข้อมูล และวิเคราะห์ (Investigate)

แต่ละทีมถือ iPad ออกเดินสำรวจเมืองเก่าเหมือนนักวิจัยตัวน้อย
พวกเขาถ่ายภาพร้านค้า สังเกตลูกค้าที่เดินเข้า–ออก จด Pain Points ที่เห็นด้วยตา
บางทีมสัมภาษณ์เจ้าของร้านเพื่อฟังเสียงจริงจากผู้ประกอบการในพื้นที่
บางทีมดูราคาแป้ง ไข่ นม และวัตถุดิบต่าง ๆ เพื่อคำนวณต้นทุนธุรกิจที่อาจเกิดขึ้นได้จริง

เมื่อนักเรียนเริ่มเห็นภาพรวมของถลาง ชุมชนที่คุ้นเคยก็เผย ข้อมูลทางธุรกิจ ที่ซ่อนอยู่
เด็ก ๆ บันทึกทุกอย่างลงในแผนที่ดิจิทัล Google My Maps และสรุปลงใน Google Sheets
เพื่อเตรียมนำข้อมูลทั้งหมดไปวิเคราะห์ต่อในชั้นเรียน

กลับสู่ห้องเรียน เด็ก ๆ ใช้ Canva, Miro หรือ Padlet สร้างบอร์ดสรุป
ว่าลูกค้าคือใคร ปัญหาคืออะไร และโอกาสอะไรยังไม่มีใครทำ
ก่อนสรุปเป็น Essential Question ของทีมป็นคำถามที่เกิดจากข้อมูลจริงที่พวกเขาไปค้นเจอด้วยตัวเอง

🌟 Phase 3 ออกแบบและสร้างต้นแบบธุรกิจ (Action)

เมื่อข้อมูลครบถ้วน เด็ก ๆ เข้าสู่ช่วง Action ซึ่งเต็มไปด้วยพลังสร้างสรรค์
แต่ละทีมแบ่งบทบาทเหมือนทีม Start-up จริง มีผู้จัดการโครงการ นักวิจัย ฝ่ายการเงิน และฝ่ายการตลาด
ทุกคนช่วยกันสรุปข้อมูลจากถลาง แล้วตัดสินใจว่าจะสร้าง ธุรกิจเล็กของเด็กในชุมชน แบบไหนดี

จากนั้นทีมเริ่มออกแบบ Business Model Canvas (BMC) ของตัวเอง
ระบุสินค้า จุดเด่น ลูกค้า ต้นทุน ราคาขาย และช่องทางจำหน่าย
เด็ก ๆ ใช้ Pages หรือ Canva ทำ BMC ให้เข้าใจง่าย เห็นภาพ และเชื่อมโยงข้อมูลจากพื้นที่จริง

หลังจากนั้นเป็นช่วงเวลาที่ทุกคนรอคอย การสร้างต้นแบบธุรกิจ (Prototype)
บางทีมทำตัวอย่างสินค้า บางทีมทำฉลาก บางทีมทำคลิปวิดีโอโฆษณาสั้นด้วย iMovie
ทั้งหมดถูกนำไปรวมในสไลด์ Pitch Deck บน Keynote เพื่อเตรียมนำเสนอ

ในวัน Pitch เด็ก ๆ นำเสนอผลงานด้วยความมั่นใจ
ชุมชน ครู และเพื่อนให้ข้อเสนอแนะ ทีมงานนำความคิดเห็นเหล่านั้นไปปรับ BMC ให้แข็งแรงขึ้น
กระบวนการทั้งหมดทำให้เด็กเห็นว่า ไอเดียธุรกิจไม่ได้เกิดจากการเดา
แต่มาจากข้อมูลจริง คนจริง และพื้นที่จริง

ค้นหาแรงบันดาลใจ เรียนรู้เพิ่มเติม https://education.apple.com/learning-center/T049486A-th_TH?backTo=/learning-center

นิยาม ความหมาย https://education.apple.com/learning-center/R006554

ไอเดียการสร้างบทเรียน CBL https://education.apple.com/tag/challenge-based-learning

ฟอรัมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ https://education.apple.com/story/250014881

ภาพที่ 1 กระบวนการ Challenge-Based Learning (CBL)

ภาพจาก Apple Education – Learning Center https://education.apple.com/learning-center/T052487A-en_EMEIA